Wat is een trauma? Over welke trauma’s gaat het ? Hoe kan je die indelen?

Trauma’s zijn schokkende gebeurtenissen. Je kan trauma’s indelen:

1. in niet-intentionele (d.w.z. dat ze nu eenmaal gebeuren) trauma’s zoals natuurrampen, technische catastrofen (bvb. giftige producten die vrijkomen), verkeersongevallen, trauma’s gerelateerd aan werk zoals arbeidsongevallen, of vanuit je werk bij politie, brandweer, leger, …
2. in intentionele (d.w.z. dat die door mensen intentioneel veroorzaakt worden) trauma's, zoals beroving of overval, gijzeling, verkrachting, seksueel misbruik, maar ook pesterijen, of negatieve opmerkingen van ouders of leerkrachten, of andere ervaringen, zoals een mislukt optreden als kind, meemaken van geweld in gezin en relatie, folteringen, en politieke opsluiting, massavernietiging, oorlogstrauma’s, enz…

Je kan trauma’s ook verder nog indelen in:

1. Type-1-Trauma's: dit zijn kortdurende traumatische gebeurtenissen. Hieronder vind je natuurrampen, ongevallen, verkeersongeval, technische catastrofen, criminele gewelddaden, verkrachting, het verlies van een geliefd persoon. Type-1-Trauma’s worden meestal gekenmerkt door acuut levensgevaar, en een plots en onverwacht optreden.
2. Type-2-Trauma’s: deze zijn dan langer durig, herhaalde trauma’s: bvb emotionele verwaarlozing, pesten, gijzelingen, folteringen, krijgsgevangenschap, meervoudig seksueel of lichamelijk geweld zoals kindermishandeling, partnergeweld, of slachtoffer zijn van meerdere verkrachtingen, enz. of er getuige van zijn.

De gevolgen van trauma’s en ons verwerkingsproces.

Soms blijken trauma’s uit ons verleden ons nog parten te spelen, maar meestal kunnen we de meeste ervaringen, op eigen kracht verwerken. We beschikken namelijk op een aangeboren mechanisme dat ons helpt bij het verwerkingsproces. Op die manier worden we ook wijzer, we leren uit wat we meemaken.

In sommige situaties is ons ‘aangeboren’ verwerkingssysteem echter niet bestand tegen de druk van bepaalde trauma’s en blijven deze ons in het hier en nu beïnvloeden. Dat kan zowel bij heel intense gebeurtenissen die zich éénmalig voordoen zoals bvb bij verkrachting, of een zwaar ongeluk; of bij gebeurtenissen die niet alleen heel intens zijn maar ook langdurig zoals bij langdurig seksueel misbruik of verwaarlozing, folteringen, gevangenschap, oorlogen, enz.

De gevolgen van zo’n trauma’s zijn merkbaar aan het feit dat men ze gaat herbeleven via:

• opdringende herinneringen
• intrusieve beelden (intrusief wil zeggen dat je erdoor overvallen wordt, je hebt er géén controle over)
• flashbacks (een flashback is een reactivatie van de traumatische herinnering).
• via het ontwikkelen van een sterk vermijdingsgedrag: en dit door gedachten, gesprekken, en gevoelens rond het trauma te vermijden. Dit vermijdingsgedrag kan ook gekenmerkt worden:
  • door het vermijden van triggers
  • door amnesie ( volledig of gedeeltelijk, gedurende een beperkte tijd of voortdurend verlies van de herinnering.)
  • door alexithymie (dit is volledig vlak worden, men gaat gevoelens niet meer herkennen of emotioneel afgestompt worden)
  • door het hebben van een geringe toekomstverwachting
  • door vervreemding van anderen
  • door een verminderde belangstelling in het leven zelf.

Indeling van de traumatische gebeurtenissen naar de gevolgen.

1. Men spreekt van een PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) wanneer de catastrofale stressor buiten het domein van de normale menselijke ervaring valt. Er moet dan wel aan bepaalde criteria worden voldaan. De diagnose PTSS kan bvb pas gesteld worden als het probleem langer dan één maand duurt.
2. Daarnaast spreekt men van een aanpassingsstoornis bij pijnlijke stressors die deel uitmaken van de normale gebeurtenissen van het leven zoals scheiding, mislukkingen, verwerping, financiële tegenslagen, gehechtheidtrauma’s en dergelijke meer. Zo’n aanpassingsstoornis kan tot twee jaar duren.