Voelen kinderen zich slecht door de scheiding of voelen zij zich slecht doordat hun ouders ruzieën?

De scheiding zelf is op zich maar een stukje in het geheel van een continu proces, een proces dat start voor de scheiding en verder loopt na de scheiding. Je kan de vraag stellen welke factoren waren van invloed voor de scheiding zelf op de kinderen, en welke worden uitgelokt of versterkt door de scheiding op zich. Welke andere factoren spelen ook een intermediërende rol?

Onderzoekers bekijken het nu eerder als een discussie over de richting van de verbanden: de zgn. selectie- en causatiediscussie; voorbeeld: "voelen kinderen zich slecht door de scheiding of voelen zij zich slecht doordat hun ouders ruzieën?"

Vele onderzoeken tonen aan dat conflicten in (scheidende) gezinnen een grote invloed hebben op het welzijn van de kinderen, meer dan de ouderlijke scheiding zelf. Als je opgroeit in een conflictueuze gezinssituatie loop je kans op een lager psychologisch welbevinden. Leven in een traditioneel gezin heeft zijn voordelen, maar deze vallen weg als er geregeld felle en terugkerende conflictsituaties voorkomen. In dat geval kan een echtscheiding een oplossing en soelaas betekenen.

Ook het eigen gedrag van de kinderen speelt een rol.

Kinderen die zich inhoudelijk buiten het conflict houden, maar het toch erkennen, en een plaats geven in hun bestaan en levensboek, hebben een hoger psychologisch welzijn dan degenen die dat niet doen.

De kwaliteit van het opvoedend gedag en van de ouder-kind relatie voor, tijdens en na de echtscheiding speelt een belangrijke rol. Ouderlijke betrokkenheid (in het bijzonder van de vader) en kwaliteitsvolle opvoeding, grenzen stellen, structuur bieden, verantwoordelijkheden geven en participatie met de nodige opvolging, alsook een goede ouder-kind relatie zijn fundamenteel en leiden tot minder gedragsproblemen en minder antisociaal gedrag. Het zijn beschermende factoren. Vaak zijn deze verschillen in beschermende factoren ook al voor de scheiding aanwezig. De kwaliteit van dit opvoedend handelen daalt vaak na de scheiding, maar komt terug op zijn niveau als er terug stabiliteit is in het gezinssysteem. Gemiddeld twee jaar na de scheiding is er terug evenwicht.

Als kinderen meerdere malen gezinstransities kennen, is de kans op psychologische problemen en/of foutief gedrag uiteraard groter. Meerdere gezinstransities zet ook de relaties met de grootouders op de helling.

Aan de andere kant speelt ook de aard, het temperament en het copinggedrag van het kind een belangrijke rol.