Hoe je gevoelens communiceren in een relatie?

Wat zegt het onderzoek over de communicatie van gevoelens?

Van het uiten van gevoelens naar elkaar toe? Zowel mannen als vrouwen zeggen dat ze hun gevoelens kunnen uiten, en wordt wel niet gepreciseerd hoe. Maar het eigenaardige zit in de volgende bijkomende vraag. Immers op de vraag of ze vinden dat de andere ook zijn gevoelens uit, antwoorden de mannen over hun vrouwen van ja, maar omgekeerd is dat helemaal niet zo. Vrouwen zeggen in 50% van de gevallen: onze man uit zijn gevoelens niet, of zeker niet genoeg. Dat is toch wel een knelpunt! Dat kan wel een groot communicatieprobleem zijn zeker als het over belangrijke gevoelens gaat.

Waar ligt dat aan?

• dat de gevoelens niet goed geuit worden?
• dat vrouwen minder begrijpen dan ze denken
• dat mannen en vrouwen op dat gebied erg verschillend zijn in taal.

Een goede invalshoek is wel dat de taal van mannen en vrouwen erg verschillend kan zijn; het is niet zo evident, dat we mekaars signalen direct opvangen (Nogmaals: de grondhouding van ons menselijk bestaan is het misverstand!).

Onder woorden brengen is heel belangrijk. Vrouwen zijn daar echt op uit. Heel wat mannen hebben het daar moeilijk mee. Mannen zetten minder rap een stap naar een relatietherapeut. Vrouwen willen daar rapper over spreken. Als relatietherapeut wordt trouwens teveel de kaart van het spreken getrokken. We moeten ook leren waarderen dat e andere communicatiemiddelen zijn. Ieder zijn eigen taal laten spreken. Zo zal bv een oud echtpaar mekaar zonder veel woorden verstaan, een blik volstaat.

Terug een gevoeligheid voor lichaamstaal ontwikkelen. Alleg aat nu via het woord, zelfs zonder dat we mekaar kunnen zien (e-mail, chatten,...). Dat is een verarming. Om tot communicatie te komen is lichaamstaal nodig, dus om tot gevoelscontact te komen, heb je tijd nodig, rust zodat je signalen kan opvangen.

We moeten afstappen van het idee dat als we alle communicatiecursussen gevolgd hebben, dat we dan de perfecte relatie gaan hebben, zo gaat het niet. Het is veel meer dan alleen kunnen spreken met elkaar. Lief hebben geeft veel psychische energie , je kan ervan openbloeien. Maar soms kan je lijden aan liefde... Er zijn immers wrijvingspunten, en het is goed om dat te beseffen. Dat gaat ons milder maken tegenover onszelf en de ander beter helpen te begrijpen.

Gevoelscommunicatie en lichaamstaal: lichaamstaal het best aangevoeld door kinderen en dieren, die staan er nog het dichtste bij. We moeten niet per se bij wetenschappelijk onderzoek te rade gaan, dat is altijd cognitief, dat is een ganse filter over ons denken, je bent niet meer zo spontaan. Je moet iets terug krijgen van die drectheid waarmee dieren en kinderen dat wel kunnen, die voelen de lichaamstaal scherp aan. We moeten eerst eerder iets afleren dan bijleren. Gaan zitten en de dingen op ons af laten komen. Terug gaan naar dat receptieve denken, niet steeds naar dat controllerende, ingrijpende denken.

In 't begin van een relatie: heel gelukkig, géén spanning tussen jezelf en samen zijn, je leeft op elkaar in een soort symbiose. Dan komt er een moment dat je het gevoel krijgt terug nood te hebben aan een beetje een eigen terrein; het symbiotische van het begin wordt te beperkt; dit is een fase die we allemaal doormaken. Vroeg of laat besef je dat dat intens samenzijn niet houdbaar is; je hebt terug nood aan individuatie (afgrenzing van je eigen persoonlijkheid). Ontdekken dat je jezelf mag zijn, en van daaruit terug naar de relatie gaan, is verrijkend. Als je in die cocon blijft zitten (= de verkeerde romantici), dan zou je na 20 jaar akelige crisissen kunnen doormaken, omdat je al je individualiteit bent kwijt geraakt. Een voorbeeld hiervan is vaginisme: je vagina sluit dicht als de man wil binnen dringen; dit laat zien dat er een afgrenzing nodig was: het lichaam liegt niet. Dus afstand nemen is goed, je relatie ontwikkelt zich; bij een koppel heb je in 't begin een heel nauwe band, en dan wordt je meer terug jezelf, de relatie wordt volwassen, je bent dan goed bezig.

© 2001 notities voordracht "Doe ik het goed? Een denkmoment over relaties in het derde millenium." door Dr. Danny Verstraeten, psychologe, docent Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen.