Home > Schematherapie >Theoretische concepten: schemamodi pointer Je bent hier

Overzicht: de belangrijkste concepten binnen de schematherapie zijn de vroeg ontstane disfunctionele schema's (1) en het temperament van het individu, de domeinen en schema's (2), de copingstijlen (3), coping en gedrag (4), de schemamodus (5), de basis schemamodi (6) en de beschrijving van de ganse set schemamodi (7).

Schemamodi

In deze lijst vind je veel voorkomende modi. Modi zijn toestanden, waarin je kan verkeren naar aanleiding van een gebeurtenis of herinnering, een gebeurtenis uit het verleden die je herbeleefd. Elke modus beschrijft een toestand die je in jezelf of bij anderen kunt herkennen wat betreft emotionele staat en kerngedachten.

Kindmodi
Kwetsbare kind eenzaam, geïsoleerd, triestig, niet ondersteund, verkeerd begrepen, met tekorten, achtergesteld, overweldigd, incompetent, zelftwijfel, hulpleoos, hopeloos, radeloos, angstig, bezorgd, afgetobd, slachtoffer, niet geliefd, verloren, rcihtingloos, fragiel, zwak, verworpen, verslagen, machteloos, onderdrukt, uitgesloten, pessimistisch, ....
voelt zich overstelpt door pijnlijke gevoelens zoals angst, depressie, zorgen, schaamte, vernedering; "Ik voel me verloren”. "ik ben hulpeloos
Woedende kind voelt zich intens boos, woest, beledigd, teleurgesteld, ongeduldig omdat de kern behoeften van het kwetsbare kind niet of zeer onvoldoende zijn tegemoetgekomen. "Ik heb woede uitbarstingen”
Razende kind intense kwaadheid die zich uit in kwetsende of beschadigende acties ten opzichte van mensen voorwerpen; ongecontroleerde woedegevoelens; deze modus is extremer en beschadigender voor zichzelf en omgeving dan de modus van het woedende kind
Impulsieve kind handelt op basis van niet-basale verlangens of impulsen op een egoïstische en ongecontroleerde manier om zijn/haar eigen zin te krijgen, heeft vaak moeite om korte termijnbevrediging uit te stellen. Voelt zich vaak intens boos, woedend, razend of ongeduldig wanneer niet kan worden voldaan aan deze niet-basale impulsen
Ongedisciplineerde kind kan zich niet dwingen routinematige of vervelende taken af te maken, raakt snel gefrustreerd en geeft snel op
Blije kind Voelt zich geliefd, tevreden, verbonden, blij, vervuld, beschermd, geaccepteerd, gewaardeerd, waardevol, verzorgd, begrepen, geprezen, heeft zelfvertrouwen, competent, zelfstandig, veilig, stevig, sterk, heeft het gevoel zijn eigen leven te leiden, goed aangepast, optimistisch, spontaan
Disfunctionele copingmodi onverdeeld in overgave, vermijding en overcompensatie.
Overgave als coping
Willoze inschikkelijke of gedwee gehoorzame gedraagt zich passief, onderwerpende, opofferende, waardering of goedkeuring zoekende of zichzelf onderdrukkend (zichzelf uit angst voor conflicten of afwijzing); tolereert misbruik, mishandeling en/of verwaarlozing; toont geen gezonde kern behoeften of verlangens naar anderen; trekt naar of gaat om met mensen die zich zo gedragen dat het zelfopofferende gedrag wordt opgeroepen.
Vermijding als coping: de afstandelijke beschermer
Onthechte beschermer blokkeert behoeften en gevoelens; onthecht zich emotioneel van andere mensen en wijst hun hulp af; voelt zich afgewezen, in trance, onthecht, onverbonden, gedepersonaliseerd, leeg of verveeld; mogelijks wordt een cynische houding aangemeten, of een gereserveerde of pessimistische houding om investeringen in mensen en activiteiten te vermijden; "ik voel me onverschillig".
Onthechte zelfsusser zoekt afleiding, zelfsussend, zelfgeruststelling of zelfstimulerende activiteiten op een vasthoudende of excessieve manier; bvb middelenmisbruik, werken, slapen, internetten, chatten, sporten of seksuele activiteiten) op een compulsieve of overmatige manier, oim zichzelf af te leiden van vervelende gevoelens of om deze te vermijden.
Overcompensatie als coping: in 't algemeen: gedraagt zich grandioos, agressief, dominant, competitief, arrogant, vanuit de hoogte, neerbuigend, afbrekend, devaluerend, over controllerend, rebels, manipulatief, exploiterend, aandachtzoekend, statuszoekend. Deze gevoelens of gedragingen werden in oorsprong ontwikkeld om te compenseren of het voldoen van niet voldane basisbehoeften.
Zelfverheerlijker gedraagt zich op een egocentrische of eigenbelanghebbende manier om zijn/haar zin te krijgen, zonder rekening te houden met de gevoelens van anderen. Vertoont grandioos, of superieur of neerbuigend gedrag naar anderen toe. Kan zich speciaal voelen, of vindt dat hij/zij een betere behandeling verdiend dan anderen.
Pest en aanval kwetst, beheerst, misleid anderen of gedraagt zich passief agressief naar anderen om te overcompenseren voor of om om te gaan met misbruik, wantrouwen, deprivatie of tekortkomingen. De motivatie is meestal om aan de eigen behoeften te kunnen voldoen, omte vermijden gecontroleerd of gekwetst te worden door anderen, om emoties te uiten, of om situaties te controleren uit angst.
Onaangepaste oudermodi
Straffende ouder vindt dat hij of anderen straf verdienen, zich moeten schamen. Gedraagt zich naar deze bevindingen door te beschuldigen, te berispen, te verwijten of te pijnigen. Doet zichzelf onrecht aan of beschadigd zich zelfs (automutilatie).  Deze modus refereert meer aan de (starre/strenge) wijze waarop regels worden toegepast dan aan de regels zelf.
Veeleisende ouder Vindt dat alleen perfectie goed genoeg is of dat in ieder geval prestaties van een hoog niveau moeten zijn. De "enige juiste" manier om iets te doen, is perfect zijn of dingen ebreiken op een hoog niveau. Wil alles op orde hebben, streeft naar status, nederigheid, stelt andermans behoeften voor die van zichzelf. Stelt hoge eisen aan efficiëntie en heeft een afkeer van treuzelen. Ook kan hij vinden dat het fout is om gevoelens te uiten of spontaan iets te ondernemen. Deze modus betreft meer de hoge eisen en strikte regels die gesteld worden dan de wijze waarop ze worden geuit. De regels zijn niet compenserend van aard, niet om bijvoorbeeld een gering gevoel van eigenwaarde te compenseren. Ze maken deel uit ven de levensovertuiging.
Gezonde modus
Gezonde volwassene Is zorgzaam, waarderend en ontfermd zich over de kwetsbare kind modus; stelt grenzen aan de boze- en impulsieve / ongedisciplineerde kind modus; steunt en helpt de gelukkige kind modus; bestrijdt en vervangt zonodig de onaangepaste beheersing modi; neutraliseert of matigt de onaangepaste ouder modi. Deze modus steunt gezond aangepast volwassen gedrag en functioneren zoals werken, verzorgen en opvoeden van kinderen, nemen en aangaan van verantwoordelijkheden, zoekt naar gezonde volwassen activiteiten zoals intellectuele, esthetische en culturele interessen; zorgt voor het handhaven van gezondheid, volwassen erotiek en seksualiteit, voldoende beweging en gezonde voeding. "Ik ben in staat om voor mezelf te zorgen".
Andere modi
Boze beschermer Een muur van woede om anderen op afstand te houden; de woede is beter gecontroleerd dan bij het boze of razende kind.
Overcontroleerder Probeert zichzelf te beschermen tegen vermeende of daadwerkelijke dreiging door alles extreem te controleren. gebruikt daarbij herhaling of rituelen.
Paranoïde modus Probeert zichzelf te beschermen tegen vermeende of daadwerkelijke dreiging door anderren te lokaliseren en te onthullen.
Bedrog en manipulatie Bedriegt, liegt of manipuleert om een specifiek doel te bereiken, of om anderen tot slachtoffer te maken of om straf te ontlopen.
Roofdier Op een kille, meedogenloze en berekende wijze bedreiging, rivalen, obstakels of vijanden elimineren.
Aandacht- en erkenningzoeker Probeert op opzichtige wijze goedkeuring en aandacht van anderen te krijgen, bvb door overdreven gedrag te vertonen, te erotiseren of zich aan te stellen.
Bron:

Handboek schematherapie, theorie, praktijk en onderzoek, Michiel Van Vreeswijk, Jenny broersen en Marjon Nadort, Bohn Stafleu van Loghum, 2008, p17-32, 354p

Handboek en Werkboek, Klinische schematherapie, Eelco Muste, Anoek Weertman, Anne-Marie Claassen, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2009.

De site van Jeffrey Young

Kostprijs en een afspraak maken.

  • Individuele therapie wordt berekend aan
    • € 75, - voor een sessie van 55 minuten
    • € 110, - voor een sessie van 1 uur en 25 minuten
  • Ik geef op het ogenblik géén relatietherapie.
  • Voor afspraken op verplaatsing wordt 1 € per kilometer aangerekend om het verbruik en de verplaatsingstijd te vergoeden. 

De gesprekken hebben enkel overdag plaats. Waar ? Park op den Berg, Kloosterstraat 9, bus 6, 1 ste verdieping, 2220 Heist-op-den-Berg. Ons appartement bevindt zich in Blok A, hoogste blok in dit complex.

Wegbeschrijving.

Voor een afspraak bel op 0473 99 51 80 en vraag naar Luc Duprez.