Home > Schematherapie > De dysfunctionele coping-modi pointer Je bent hier

Werken met modi: de onaangepaste coping-modi

Dit zijn pogingen om zich aan te passen aan een bestaan van onvervulde emotionele behoeften, in een schadelijke context. Deze kunnen op dat moment wel adequaat zijn, maar ze zijn dat niet meer in latere levenstomstandigheden. Integendeel ze maken dat je je uist slecht gaat aanpassen.

Volgens Young (2005) kan je spreken van 3 groepen dysfunctionele copingstijlen of coping-modi: (1) zij die zich onderwerpen of zich overgeven aan het schema, (2) zij die vermijden en ten slotte (3) diegenen die gaan overcompenseren.

Onaangepaste coping-modi (Young, 2005, p. 292)
Onaangepaste coping-modus Omschrijving
Gedwee gehoorzame Gebruikt als coping-stijl inschikkelijkheid en afstandelijkheid.
Afstandelijke beschermer Gebruikt als coping-stijl emotioneel terugtrekken, onverbondenheid, isolement en gedragsmatige vermijding.
Overcompenseerder Gebruikt als coping-stijl controleren en in de tegenaanval gaan. Kan overcompenseren met semi-aangepaste middelen, bvb werkverslaving.
  1. In de groep die zich overgeven vinden we o.m. de modus "De willoze inschikkelijke". Ze zijn hulpeloos, ervaren zichzelf als zwakker tegenover een machtiger figuur. Hun enige keuze is die persoon proberen ter wille te zijn, want alleen zo kunnen ze een conflict voorkomen. Ze zijn gehoorzaam en laten zich soms misbruiken, controleren, verwaarlozen, naar beneden halen om alzo de relatie te kunnen behouden of of vergelding of conflicten te voorkomen. Voorbeelden: "In relaties laat ik de andere persoon te bovenhand hebben"; "Ik sta het toe dat anderen mij bekritiseren of kleineren".

  2. Dan heb je de vermijders. Als modi hebben we hier wat men noemt de "afstandelijke beschermer" of de "onthechte beschermer" en de "onthechte zelfsusser". De essentie van deze coping-stijl is zichzelf terugtrekker, op die manier kan je jezelf beschermen tegen pijn, tegen kwetsuren. Je zet als het ware een stolp om je heen, een pantser of harnas. Het gevolg is dat men zich vaak leeg voelt of gevoelloos. Cynisch, afstandelijk zodat ze niet emotioneel moeten investeren in mensen of bezigheden.

    • De modus "onthechte bechermer": deze snijdt gevoelens en behoeften af. Onthecht zich emotioneel van anderen en verwerpt hun hulp. Volet zich teruggetrokken, verdwaasd, afgeleid, afgesneden, gedepersonaliseerd, leeg of verveeld. Voorbeelden: " Ik voel me verveeld", "Ik voel me onverschillig".

    • De modus "onthechte zelfsusser": deze streeft naar afleiding, zelf-sussende, of zelfstimulerende activiteiten (bvb middelmisbruik, werken, slapen, internetten, chatten, sporten of seksuele acitiviteiten) en dit op een compulsieve of overmatige manier, om zichzelf af te leiden van vervelende gevoelens of om deze te vermijden.

    Deze copingstijl was misschien aangepast toen ze jong waren, omdat ze ze toen in omstandigheden leefden die te zwaar of te pijnlikwaren, zodat ze er afstand van nemen idd een goeie adequate reactie was. Als de omstandigheden echter gunstiger geworden zijn, is het beter om die "onthechte vermijdende houding" los te laten en zich weer open te stellen voor hun omgeving en voor hun eigen emoties. Ondertussen is deze modus echter een automatisme geworden, functioneert dit onbewust , en weet men vaak niet hoe hier uit te geraken. De stolp of schuilplaats is een gevangenis geworden.

  3. De derde copingstijl is de overcompensatie. men doet net of het tegendeel van het schema waar is. Ze wekken de indruk volmaakt te zijn; als ze zich gedomineerd voelen, gaan ze de andere koeioneren. ZAls ze zich geburikt voelen, gaan ze uitbuiten, als ze zich minder voelen, gaan ze indruk proberen te maken, enz. Sommige zijn passief-agressief, uiterlijk wel meegaand maar stiekem nemen ze wraak, of ze plegen passief verzet door vertragingen, te klagen, achterbaks te doen, of te weinig te presteren. Hier worden o.m. de volgende modi onderscheiden:

    • De modus "zelfverheerlijker": gedraagt zich egocentrich, of eigenbelanghebbende manier om zijn/haar zin te krijgen, zonder rekening te houden met de gevoelens van anderen. Vertroont superieur of neerbuigend gedrag naar anderen toe. Kan zich speciaal voelen, of vinden dat hij/zij een betere behandeling verdient dan anderen. Voorbeelden: "Ik neem géén genoegen me thet één na het beste". "Ik doe dingen om in het middelpunt van de belangstelling te staan".

    • De modus "overcontroleerder": doet voortdurend pogingen om controle te krijgen over zichzelf en anderen. Organisatie, structuur en planning staan centraal. Voorbeelden: "Ik doe mijn uiterste best om controle over dingen te krijgen".

    • De modus "pest- en aanval": deze kwetst, beheerst, misleid anderen; of gedraagt zich passief-agressief naar anderen om te overcompenseren voor of om om te gaan met msibruik, wantrouwen, deprivatie of tekortkomingen. De motivatie is meestal om aan de eigen behoeften te voldoen, om te vermijden gecontroleerd of gekwetst te worden door anderen, om emoties te uiten, of om situaties te controleren uit angst. Voorbeelden: "De aanval is de beste verdediging." "Ik ben een 'rebel' op vele manieren en ga in tegen de gevestigde orde".

Zie ook inadequate coping-reacties

Bron:

Schemagerichte therapie, Handboek voor therapeuten, Jeffrey E.Young, Janet S.Klosko, Marjorie E. Weishaar, Bohn Stafleu van Logum, Houten 2005, 458p

Kostprijs en een afspraak maken.

  • Individuele therapie wordt berekend aan
    • € 75, - voor een sessie van 55 minuten
    • € 110, - voor een sessie van 1 uur en 25 minuten
  • Ik geef op het ogenblik géén relatietherapie.
  • Voor afspraken op verplaatsing wordt 1 € per kilometer aangerekend om het verbruik en de verplaatsingstijd te vergoeden. 

De gesprekken hebben enkel overdag plaats. Waar ? Park op den Berg, Kloosterstraat 9, bus 6, 1 ste verdieping, 2220 Heist-op-den-Berg. Ons appartement bevindt zich in Blok A, hoogste blok in dit complex.

Wegbeschrijving.

Voor een afspraak bel op 0473 99 51 80 en vraag naar Luc Duprez.